آهن قراضه یا ضایعات آهن به موادی اطلاق می شود که از فرایندهای صنعتی، ساخت و ساز، یا استفاده های روزمره بدست می آید و دیگر قابل استفاده نیستند. این مواد معمولا شامل قطعات قدیمی ماشین آلات، ساختمان ها، تجهیزات صنعتی و وسایل خانگی می شوند که به دلایل مختلفی مانند فرسودگی، آسیب دیدگی یا عدم نیاز به دور انداخته می شوند. آهن قراضه بعنوان یک منبع ارزشمند در صنعت فولاد سازی شناخته می شود، زیرا می تواند بعنوان ماده اولیه در تولید فولاد جدید مورد استفاده قرار گیرد. فرایند بازیافت آهن قراضه شامل جمع آوری، جداسازی، خرد کردن و ذوب کردن آن است تا از آن فولاد جدید تولید شود. این فرآیند نه تنها به صرفه جویی در منابع طبیعی کمک می کند بلکه باعث کاهش آلودگی محیط زیست و کاهش مصرف انرژی نیز می شود. با توجه به نیاز روزافزون به مواد اولیه در صنایع مختلف و همچنین توجه بیشتر به مسائل زیست محیطی، بازیافت آهن قراضه به یک فعالیت اقتصادی و زیست محیطی مهم تبدیل شده است.
انواع آهن قراضه و درجه بندی آنها
ضایعات آهن به طور کلی به چند دسته تقسیم می شوند که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. این دسته بندی ها معمولا بر اساس نوع، کیفیت و منبع تولید ضایعات انجام می شود. در ادامه، انواع ضایعات آهن و درجه بندی های رایج آنها را بررسی می کنیم:
انواع ضایعات آهن
ضایعات آهن سفید
– شامل قطعاتی از آهن چدن که سخت و شکننده هستند.
– معمولا از ماشین آلات صنعتی و تجهیزات قدیمی به‌دست می آید.
ضایعات آهن سیاه
– شامل قطعاتی از فولاد و آهن نرم که معمولا از ساخت و سازها و ماشین آلات بدست می آید.
– این نوع ضایعات قابلیت بازیافت بالایی دارد.
ضایعات فولادی
– شامل ضایعات فولادی که از محصولات مختلف مانند لوله ها، پروفیل ها و ورق های فولادی بدست می آید.
– معمولا در صنایع فولاد سازی مورد استفاده قرار می گیرد.
ضایعات آهن زنگ زده
– شامل قطعاتی که دچار زنگ زدگی شده اند.
– این نوع ضایعات معمولا نیاز به تمیزکاری قبل از بازیافت دارد.
ضایعات آهن فرفورژه
– شامل قطعاتی از آهن فرفورژه که شکل پذیری بالایی دارد.
– معمولا در صنایع ساخت و ساز و هنری مورد استفاده قرار می گیرد.
درجه بندی ضایعات آهن
ضایعات آهن معمولا بر اساس کیفیت، خلوص و اندازه شان درجه بندی می شوند.
ضایعات درجه یک
– شامل ضایعات تمیز و بدون آلودگی، زنگ زدگی یا مواد دیگر.
– این نوع ضایعات بهترین کیفیت را دارند و بیشترین ارزش را در بازار دارند.
ضایعات درجه دو
– شامل ضایعاتی که ممکن است کمی زنگ زده یا آلوده باشند، اما هنوز قابل استفاده هستند.
– کیفیت متوسطی دارند و ارزش کمتری نسبت به درجه یک دارند.
ضایعات درجه سه
– شامل ضایعاتی با کیفیت پایین تر که ممکن است نیاز به تمیزکاری و پردازش بیشتری داشته باشند.
– این نوع ضایعات معمولا برای بازیافت و تولید فولاد کم کیفیت استفاده می‌شوند.
مراحل بازیافت آهن قراضه
بازیافت آهن قراضه یک فرایند حیاتی در مدیریت ضایعات و حفظ منابع طبیعی است. مراحل بازیافت آهن قراضه به طور کلی به شرح زیر است:
جمع‌آوری: آهن قراضه از منابع مختلف مانند کارگاه ها، کارخانه ها، ساختمان ها و مراکز بازیافت جمع آوری می شود و پس از جمع آوری، مواد به مراکز بازیافت منتقل می شوند.
جداسازی: در این مرحله، آهن قراضه از سایر مواد مانند پلاستیک، شیشه و کاغذ جدا می شود. برای جداسازی آهن از مواد غیرآهنی از تجهیزات مغناطیسی استفاده می شود.
خرد کردن: آهن قراضه به قطعات کوچک تر خرد می شود تا فرآیند ذوب آسان تر شود. این کار معمولا با استفاده از دستگاه های خردکن صنعتی انجام می شود.
ذوب کردن: قطعات خرد شده در کوره های ذوب قرار می گیرند و تحت دماهای بالا ذوب می شوند.
تصفیه: پس از ذوب شدن، فلز مذاب تصفیه می شود تا ناخالصی ها حذف شوند. همچنین در این مرحله، ترکیب شیمیایی فلز بررسی و در صورت نیاز اصلاح می شود.
ریختن: فلز مذاب در قالب های مخصوص ریخته می شود تا شکل مورد نظر را بگیرد. پس از ریختن، فلز سرد شده و سخت می شود.
پردازش نهایی: محصولات نهایی ممکن است نیاز به پردازش های بیشتری مانند برش، شکل دهی یا پرداخت داشته باشند. در نهایت، محصولات نهایی برای فروش و توزیع آماده می شوند.
بازیافت آهن قراضه نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می کند بلکه به کاهش هزینه های تولید و صرفه جویی در انرژی نیز منجر می شود. با توجه به مراحل ذکر شده، بهینه سازی هر مرحله می تواند تاثیر زیادی بر کیفیت و کارایی فرایند بازیافت داشته باشد.
نتیجه گیری
شناخت انواع و درجه بندی ضایعات آهن به بازیافت بهتر و استفاده بهینه از منابع کمک می کند. با توجه به نیاز روزافزون به مواد اولیه در صنایع مختلف، مدیریت صحیح ضایعات آهن اهمیت ویژه ای پیدا کرده است.
